MU’CEM
Sözlükte i'camdan ismi
mef’ul olup harf sırasına göre tertib edilmiş manasına kullanılan bir
kelimedir. Hadis ilminde muhaddisin, hadisleri rivayet ettiği şeyhinin ismine
göre tertip ederek tasnif ettiği hadis kitabına denir.
Süleyman b. Ahmet
et-Taberânî'nin el-Mu'cemu'l-Kebîr, el-Mu'cemu'l-Evsat, el-Mu'cemu's-Sağir
isimli üç mu'cemi, mu'cem türü hadis kitaplarının en meşhur misalini teşkil
ederler. Bunlardan el-Mu'cemu'l Kebir'de et-Tebarânî müsned tertibindeki
kitaplarda olduğu gibi sahabe isimlerini alfabetik tertibe göre sıralamış,
herbirinden şeyhleri vasıtasıyla rivayet ettiği hadisleri bir araya
toplamıştır.
el-Mu'cemu'l-Evsat'ta
şeyhlerinin isimlerini sıralayan et-Taberânî herbirinden rivayet ettiği
hadisleri konularına bakmadan bir araya getirmiştir.
el-Mu'cemu's-Sağîr'de
ise bin kadar şeyhten rivayet ettiği hadislerden birer ikişer adedini
nakletmiştir.
Mu'cem tertibindeki
eserler hadisleri konularına göre nakletmediklerinden aranan hadisi bulmak çok
zordur.